เปิดข้อมูล ยาดมสมุนไพร หากใช้ทุกวัน อาจกลายเป็นแหล่งสะสมเชื้อราโดยไม่รู้ตัว แค่เปิดปิดบ่อย ลืมปิดฝา หรือเก็บไว้ในที่ชื้น ก็เสี่ยงแล้ว
วันที่ 1 ต.ค.2568 คณะวิทยาศาสตร์ ม.อ. หาดใหญ่ โพสต์คลิป Science Facts : ยาดมสมุนไพรทำให้เชื้อราขึ้นปอดได้จริงหรือไม่ พร้อมเขียนข้อความระบุว่ารู้หรือไม่? ยาดมสมุนไพรที่เราใช้กันทุกวัน อาจกลายเป็นแหล่งสะสมเชื้อราโดยไม่รู้ตัว!
แค่เปิดปิดบ่อย ลืมปิดฝา หรือเก็บไว้ในที่ชื้น ก็เสี่ยงต่อการปนเปื้อนเชื้อราที่มองไม่เห็น และอาจส่งผลต่อระบบทางเดินหายใจได้ โดยเฉพาะผู้สูงอายุหรือผู้ที่ภูมิคุ้มกันต่ำ
โดย ผศ.ดร.ลักขณา กัณหะยูวะ วิงก์ฟิลด์ หลักสูตรจุลชีววิทยา ให้ข้อมูลความว่า ยาดมสมุนไพร หากเก็บในที่ที่มีความชื้นสูงจะมีโอกาสทำให้เกิดการปนเปื้อนของเชื้อราจากอากาศตกลงไปได้ หรือการเปิดปิดใช้งานบ่อยๆ หรือใช้งานแล้วลืมปิดฝา การสูดดมจากจมูกโดยตรงจะเป็นช่องทางเพิ่มโอกาสในการเจริญเติบโตของเชื้อราในกระปุกของยาดมสมุนไพรได้
หลักๆคือต้องเปิดมาดูก่อน ถ้าเห็นผลิตภัณฑ์สมุนไพรนั้นมีคราบสีขาว มีคราบเส้นใย หรือผงสีขาวๆ หรือสีดำอาจเป็นสปอร์ของเชื้อราที่เจริญอยู่ หากลองดมดูแล้วสี กลิ่น รูปร่างที่เปลี่ยนไป เช่น กลิ่นเหม็นเปรี้ยว หรือ กลิ่นบูด ต้องไม่นำมาใช้
ส่วนใหญ่เชื้อราที่พบในยาดมสมุนไพร จะเป็นเชื้อราที่พบเจอได้ในสิ่งแวดล้อมทั่วไป เช่น กลุ่มแอสเปอร์จิลลัส และ เพนนิซิลเลียม จะมีการปนเปื้อนในอากาศอยู่แล้ว หากเราเปิดยาดมมาใช้ และสูดดมเข้าไป เปิดบ่อยๆ ประกอบกับเราเก็บยาดมไว้ในที่ที่มีความชื้นสูง จะเพิ่มโอกาสในการเจริญเติบโตของเชื้อรา
โดยปกติการสูดดมในปริมาณน้อยๆร่างกายสามารถกำจัดเชื้อราออกไปได้ แต่หากสูดดมสปอร์ต่อเนื่องในระยะยาวอาจเกิดผลกระทบ เช่น ภูมิแพ้ หรือ อาการของระบบทางเดินหายใจ แต่ถ้าเป็นผู้ป่วยที่สุขภาพไม่ค่อยแข็งแรง หรือ เป็นผู้สูงอายุ ที่มีโรคหอบหืด หรือ ปอดติดเชื้อเรื้อรังอยู่แล้ว หรือ ผู้ที่มีภูมิคุ้มกันต่ำจะติดเชื้อได้ง่ายกว่าคนปกติ
ส่วนเรื่องระยะเวลาในการใช้งานขึ้นอยู่กับเราว่าเปิดปิดบ่อยหรือไม่ และถ้าจะให้ปลอดภัยงดใช้ยาดมสมุนไพรเป็นเวลานานเกินไป ซึ่งหากเป็นยาดมที่มีมาตรฐานจะมีระบุไว้ในข้างขวดว่าหมดอายุวันที่เท่าไหร่
ทั้งนี้เมื่อเทียบยาดมสมุนไพร กับ ยาดมแท่งๆที่เป็นน้ำ ยาดมสมุนไพรมีโอกาสปนเปื้อนเชื้อรามากกว่า เนื่องจากวัสดุที่นำมาใช้ในการผลิต ส่วนใหญ่จะเป็นสมุนไพรอบแห้ง เช่น การบูร พิมเสน หรือ รากไม้แห้งต่างๆ ซึ่งเมื่อโดนความชื้นจะดูดความชื้น และยังเป็นแหล่งเจริญเติบโตของเชื้อราได้เป็นอย่างดี
อย่างไรก็ตามยาดมที่เป็นแท่งชนิดน้ำ บางทีมีการเติมสารที่เป็นเมนทอล หรือ แอลกอฮอล์ลงไปด้วย ซึ่งสารเหล่านี้จะมีความสามารถในการยับยั้งเชื้อราได้ในระดับหนึ่ง ฉะนั้นในเรื่องการปนเปื้อนจะน้อยกว่า แต่ถ้าเก็บในที่ไม่เหมาะสม หรือ เปิดปิดบ่อยๆ ก็มีโอกาสปนเปื้อนในยาดมแบบแท่งได้
